باریت (Barite & Baryte) یا سولفات باریم طبیعی BaSO4 از واژه یونانی (Barus & Barys) به معنی سنگین یا چگال گرفته شده است (به این کانی Heavy spar و گاهی Tiff نیز می گویند). باریم چهاردهمین عنصر فراوان در پوسته زمین است که در حدود ۰۵۰/۰% پوسته زمین و ۴۲۵ گرم در تن سنگ‌های رسوبی پوسته را می‌سازد.
باریم فلزی است قلیایی (آلکالن) خاکی به رنگ سفید- نقره‌ای با نماد Ba، عدد اتمی ۵۶، وزن اتمی ۳۲۷/۱۳۷، وزن مخصوص ۵۹/۳ گرم بر سانتی متر مکعب، سختی ۲۵/۱ در مقیاس موس، نرم، سنگین، نقطه جوش ۱۸۹۸ درجه سانتی گراد و نقطه ذوب بالا ۷۲۹ درجه سانتی گراد.
باریم در گروه ۲(II) جدول تناوبی به عنوان فلز قلیایی (آلکالن) خاکی Alkali Earth Metals بوده و در دوره ۶ قرار دارد.
باریت یکی از سنگین‌ترین کانیهای سولفاته است و تنها کانی که در این رده، دارای وزن مخصوص بالاتری نسبت به آن می‌باشد، انگلزیت (PbSO4) است. فرم بلورین آن اکثراً به صورت بلورهای تیغه‌ای، ورقه ورقه مانند، لایه‌ای یا رشته‌ای است. در بیشتر ذخایر تجاری به صورت نودول ها، کنکرسیون های تجمعات گل سرخ مانند، ورقه‌های نازک تا لایه‌ای مشاهده می‌شود.
از باریت بعنوان یک ماده افزودنی سنگین در گل حفاری برای چاه‌های نفت و گاز استفاده می‌شود، در صنایع کاغذ و لاستیک سازی و رزین، بعنوان پر کننده یا توسعه دهنده در تولیدات صنایع پارچه – جوهر و پلاستیک، در رادیوگرافی به عنوان گاز ربا در لامپ‌های خلاء، بعنوان اکسیژن زدایی از مس (احیاء کردن مس)، بعنوان روان کننده در روتورهای آندی در لامپ‌های اشعه X، به عنوان نوعی آلیاژ در شمع ماشین و در رنگدانه های سفید کاربرد داشته و در تولید لنت ترمز مصرف بسیار دارد.
دورنمایی از باریت:
باریت متشکل شده از مواد معدنی سولفات باریم (BaSO4). معمولاً بی رنگ یا شیری رنگ هستند ولی در رنگ‌های قرمز- قهوه‌ای – زرد – بنفش وجود دارد. رنگ باریت بستگی به ناخالصی‌هایش در زمان تشکیل کریستال آن دارد. سختی باریت بین ۳ تا ۴٫۳۰ است. چگالی بالای باریت باعث با ارزش و کاربردی شدن آن شده است. باریت از نظر شیمیایی خنثی و حل نشدنی است.
نام باریت:
(Barite) برایت در انگلیس (Baryte) باریت تلفظ می‌شود و این نام از زبان یونانی در بر گرفته شده است، از کلمه Baros آمده است که به معنای سنگین بودن یا وزین بودن است. که نشان دهنده سنگینی بالای باریت است.
منابع باریت:
بیشتر باریت ها از لایه صخره‌های رسوبی که تشکیل شده از باریت و در اعماق اقیانوس‌ها بوده استخراج می‌شود. در بعضی از استخراج‌ها باریت به صورت رگه‌های سنگی دیده می‌شود که در این حالت به مقدار کمی استخراج می‌شود. سولفات باریم در اعماق زمین به وسیله آب‌های گرم زیرزمین تشکیل می‌شود. در برخی موارد نیز باریت محصول فرعی استخراج موادی مانند سرب، فلز روی، نقره یا سایر فلزات است. در آمریکا ۹ معدن بزرگ باریت در Missoure, Tennesse, Georgia, Nevada وجود دارد. تولید باریت در چین حدود ۱۰ برابر بیشتر از آمریکا می‌باشد، هندوستان نیز از تولید بالایی برخوردار است و حدود ۴۰ کشور دیگر جهان تولید کننده باریت هستند. بسیاری از ذخیره‌های جهان جنبه اقتصادی دارند اما بعضی‌ها مقرون به صرفه نیستند (غیره اقتصادی) به دلیل اینکه در چین بسیار ارزان استخراج می‌شود.
کاربردهای باریت:
از باریت در حفاری چا ههای گاز طبیعی و نفت استفاده می‌شود. در این فرآیند باریت فشرده شده و با آب مخلوط می‌شود و سایر افزودنی‌ها اضافه شده و سپس به داخل حفره چاه پمپ می‌شود. وزن بالای این مخلوط جلوگیری می‌کند از خروج نفت و گاز با فشار از زمین. این باعث می‌شود از انفجار گاز و نفت آزاد شده از زمین جلوگیری بعمل آید. هم اکنون بیشترین مصرف باریت در آمریکا برای حفاری است. به هر حال مصرف باریت هر ساله متغیر بوده و بستگی به استخراج و قیمت نفت و گاز دارد.
به غیر از کاربرد فوق الذکر، باریت بعنوان افزودنی به رنگ‌ها، در لعاب دادن (مینا کاری)، پلاستیک‌ها، در تولید به اصطلاح کریستال سرب و یا شیشه سرب گرفته، برای جلوگیری از پرتوافشانی اشعه‌های مانیتور و لامپ تصویر تلویزیون و منابع باریم در مواد شیمیایی کاربرد دارد.
باریت دارای توانایی است که اشعه‌های X و گاما را جذب می‌کند، در نتیجه در علم پزشکی برای تست‌های خاص اشعه X برای روده کاربرد دارد. همچنین با سیمان مخلوط شده و برای ساختن محفظه‌ها یا اتاقک‌های نگهدارنده مواد رادیواکتیو کاربرد دارد و اخیراً برای ساختن لنت ترمز و کلاچ ماشین و کامیون (ماشین‌های سنگین) کاربرد دارد.
